Cùng QTU tìm hiểu về lịch sử ngành điều dưỡng

Ngành điều dưỡng là một trong những lĩnh vực quan trọng của hệ thống y tế, đóng vai trò thiết yếu trong việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Trong những năm gần đây, ngành này đã có những bước tiến đáng kể, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Lịch sử ngành điều dưỡng có từ lâu đời và đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ việc chăm sóc trong gia đình cho đến khi trở thành một ngành chuyên nghiệp như ngày nay.

Lịch sử ngành điều dưỡng thế giới

Ngành điều dưỡng bắt nguồn từ những công việc chăm sóc và nuôi dưỡng trong gia đình, thường do phụ nữ đảm nhiệm. Khi xã hội phát triển, nhu cầu chăm sóc sức khỏe cộng đồng ngày càng cao, dẫn đến sự ra đời của các tổ chức y tế và điều dưỡng chuyên nghiệp.

Ngành điều dưỡng thời cổ đại

Nhiều nhà sử học tin rằng ngành điều dưỡng đã xuất hiện từ thế kỷ III, thời Đế chế La Mã. Khi đó, các bệnh viện được xây dựng ở mỗi thị trấn, trong đó có những người hỗ trợ bác sĩ chăm sóc bệnh nhân. Họ gồm cả nam và nữ, được gọi là “hypourgoi”.

Ngành điều dưỡng thời trung cổ

Thời kỳ trung cổ là giai đoạn quan trọng, đặt nền móng cho ngành điều dưỡng hiện đại. Các bệnh viện bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều, đặc biệt là tại châu Âu, nhờ những đạo luật mới được ban hành. Các tu viện cũng xây dựng bệnh viện riêng để chăm sóc con chiên, đồng thời, nhiều nhà thờ cũng có bệnh viện riêng phục vụ cộng đồng.

Tại Đức, từ năm 1200 đến 1600, hơn 150 bệnh viện được thành lập. Đến thế kỷ XVI, Camillus De Lellis thành lập một nhóm chuyên chăm sóc người nghèo và tù nhân. Đến năm 1633, tổ chức Sisters Chariting được thành lập, với nhiệm vụ chăm sóc người bệnh trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, đến thế kỷ XVII, do quá trình cải cách Tín lành, nhiều tổ chức tôn giáo bị giải thể, dẫn đến sự suy giảm quy mô ngành điều dưỡng và những quan niệm tiêu cực về nghề này.

Florence Nightingale và sự ra đời của ngành điều dưỡng hiện đại

Florence Nightingale (1820 – 1910) sinh ra trong một gia đình quý tộc Anh nhưng bà đã chọn con đường trở thành một điều dưỡng viên, bất chấp sự phản đối từ gia đình. Bà nghiên cứu tài liệu và đi khắp các bệnh viện ở London để hỗ trợ người nghèo.

Giai đoạn 1854 – 1856, khi chiến tranh Crimea nổ ra, Florence Nightingale cùng 38 y tá khác được cử đến Thổ Nhĩ Kỳ. Khi đó, điều kiện vệ sinh tại các bệnh viện quân y rất kém, khiến số lượng tử vong do dịch bệnh cao hơn cả trên chiến trường. Bà đã đề nghị Chính phủ Anh cải thiện hệ thống nước sạch, thực phẩm và vệ sinh bệnh viện, giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong.

Sau chiến tranh, bà thành lập “Quỹ Nightingale” và “Trường đào tạo điều dưỡng Nightingale”, đặt nền tảng cho ngành điều dưỡng hiện đại. Cuốn sách “Cẩm nang điều dưỡng” của bà trở thành tài liệu giảng dạy chính thức cho các trường điều dưỡng.

Ngày quốc tế điều dưỡng và biểu tượng ngành điều dưỡng

Nhằm vinh danh những đóng góp của Florence Nightingale, Hội đồng điều dưỡng thế giới đã chọn ngày sinh của bà (12/5) làm Ngày quốc tế Điều dưỡng. Bà cũng là biểu tượng của ngành điều dưỡng với hình ảnh “người phụ nữ với cây đèn” – biểu tượng cho lòng nhân ái và sự tận tụy trong nghề.

Quá trình phát triển của ngành điều dưỡng ở Việt Nam

Tại Việt Nam, ngành điều dưỡng có lịch sử lâu đời, gắn liền với sự phát triển của y học dân tộc và y học hiện đại.

Quá trình hình thành và phát triển của ngành điều dưỡng ở Việt Nam.

Người đặt nền móng cho ngành điều dưỡng cổ truyền Việt Nam là danh y Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông. Vào thế kỷ XVII, các linh mục người Pháp và Bồ Đào Nha cũng mang những kiến thức điều dưỡng phương Tây vào Việt Nam, xây dựng tu viện chữa bệnh cho người nghèo.

Cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, nhiều bệnh viện được xây dựng, kéo theo sự ra đời của ngành điều dưỡng hiện đại. Năm 1901, lớp điều dưỡng đầu tiên được mở tại bệnh viện Chợ Quán, chuyên điều trị bệnh phong và bệnh tâm thần. Tuy nhiên, chương trình đào tạo khi đó còn sơ khai, thiếu tính chuyên môn.

Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhu cầu điều dưỡng tăng mạnh do số lượng thương binh ngày càng lớn. Các lớp đào tạo điều dưỡng được mở rộng để chăm sóc bệnh binh, góp phần quan trọng vào công cuộc kháng chiến.

Sau năm 1975, Bộ Y tế thống nhất công tác điều dưỡng trên cả nước. Đến năm 1985, khóa đào tạo đại học điều dưỡng đầu tiên được tổ chức, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lĩnh vực này.

Năm 1990, Bộ Y tế thành lập Phòng điều dưỡng tại các bệnh viện có trên 150 giường bệnh. Không lâu sau, Hội Y tá – Điều dưỡng Việt Nam ra đời, đến năm 1997 đổi tên thành Hội Điều dưỡng Việt Nam. Hiện nay, Hội Điều dưỡng Việt Nam có hơn 800 chi hội với hơn 80.000 hội viên.

Ngày điều dưỡng Việt Nam

Năm 1990, Hội Y tá – Điều dưỡng Việt Nam chính thức được thành lập, đánh dấu bước ngoặt lớn cho ngành điều dưỡng nước ta. Vì vậy, ngày 26/10 hàng năm được chọn là Ngày điều dưỡng Việt Nam.

Người đầu tiên giữ chức Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam.

Bà Vi Thị Nguyệt Hồ được bầu làm Chủ tịch Hội Điều dưỡng Việt Nam đầu tiên vào năm 1990. Bà là vợ của giáo sư, bác sĩ nổi tiếng Tôn Thất Tùng và đã có nhiều đóng góp quan trọng cho ngành điều dưỡng nước nhà. Trong suốt 22 năm lãnh đạo, bà góp phần xây dựng hệ thống điều dưỡng vững chắc tại Việt Nam, được vinh danh với nhiều giải thưởng cao quý như Huân chương kháng chiến hạng III, danh hiệu Thầy thuốc ưu tú và Giải thưởng Cống hiến trọn đời.

Kết luận

Ngành điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống y tế, đảm bảo chất lượng chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân. Từ nền tảng của Florence Nightingale đến sự phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, điều dưỡng đã trở thành một ngành nghề quan trọng, không thể thiếu. Với sự đầu tư vào giáo dục và đào tạo, ngành điều dưỡng sẽ tiếp tục phát triển, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội.

PHÒNG TRUYỀN THÔNG & TUYỂN SINH